Hematoloji Kan Değeri Kaç Olmalı? Toplumun Siyasal Kan Dolaşımı Üzerine Bir Analiz
Bir siyaset bilimci için güç, sadece parlamentolarda ya da sandıklarda değil, damarlarımızın derinliklerinde dolaşan bir olgudur. Tıpkı bedenin sağlıklı kalabilmesi için kan değerlerinin belli bir aralıkta olması gerektiği gibi, bir toplumun da yaşayabilmesi için siyasal dengesinin korunması gerekir. Hematoloji, yani kan bilimi, bu bağlamda yalnızca bir tıp disiplini değil; iktidar, kurumlar, ideoloji ve vatandaşlık ilişkilerinin de mükemmel bir metaforudur. Peki, hematoloji kan değeri kaç olmalı? sorusunu yalnızca biyolojik değil, siyasal bir bağlamda da sormak mümkün değil midir?
İktidarın Hemoglobini: Devletin Kan Değerleri
Normal bir insanda hemoglobin değeri erkeklerde 13-17 g/dL, kadınlarda 12-15 g/dL arasında olmalıdır. Bu sayılar, bir devletin oksijen taşıma kapasitesini andırır. Eğer siyasal sistemin hemoglobini çok düşükse, yani iktidar zayıf ve kararsızsa, toplumda anemi baş gösterir: enerji eksikliği, motivasyon kaybı, güven bunalımı. Ama eğer hemoglobin çok yüksekse, bu kez kan yoğunlaşır; iktidar merkezi otoriterleşir, toplumsal dolaşım yavaşlar. Otorite pıhtılaşması dediğimiz şey tam da budur.
Bu durumda şu soruyu sormalı değil miyiz? Demokrasinin kan değerleri kaç olmalı? Ne fazla iktidar, ne de fazla kaos. Sağlıklı bir siyasal sistem, tıpkı dengeli bir hematoloji tablosu gibi, güçle özgürlük arasında ideal bir orantı kurmalıdır.
Kurumlar: Devletin Kemik İliği
Hematolojide kan hücreleri kemik iliğinde üretilir. Aynı şekilde, siyasal düzenin hücreleri de kurumlar aracılığıyla oluşur. Yargı, medya, eğitim sistemi, sivil toplum kuruluşları… Bunlar devletin kemik iliğidir. Eğer bu kurumlar sağlıksızsa, toplum kendi kanını üretemez hale gelir. Bu durumda dışarıdan alınan “kan takviyesi” yani dış yardımlar ya da popülist politikalar devreye girer. Ancak unutulmamalıdır ki, dışarıdan alınan her güç, bedene geçici enerji sağlar; kalıcı sağlık, kendi kan üretim kapasitesiyle mümkündür.
Peki, bizim kurumlarımızın hemoglobini kaç? Damarlarımızda gerçekten halkın kanı mı dolaşıyor, yoksa iktidarın kendi laboratuvarında ürettiği yapay bir plazma mı?
İdeoloji: Kanın Rengi Üzerine Bir Tartışma
Hematoloji kan değeri gibi, ideolojik dengeler de toplumun sağlığı için belirleyicidir. Aşırı ideolojik yoğunluk, tıpkı artan hematokrit oranı gibi, dolaşımı zorlaştırır. Farklı fikirlerin dolaşamadığı bir toplum, oksijensiz kalır. Bu nedenle demokratik sistemlerde ideolojik çeşitlilik, oksijenin damarlar boyunca serbestçe taşınması gibidir. Farklılık, hastalık değil; canlılığın işaretidir.
Ancak tarih boyunca iktidarlar “tek tip kan” üretmek istemiştir. Aynı düşünen, aynı hisseden, aynı tepkileri veren vatandaşlar yaratmak… Bu, siyasal bir monoklonal kan üretimidir. Fakat doğa bize şunu öğretir: Monokültür her zaman kırılgandır. Gerçek güç, çoğulculukta yatar. Peki, bugün bizim toplumumuzun kan rengi ne kadar çeşitli?
Vatandaşlık: Toplumun Kırmızı Kan Hücreleri
Bir bedenin canlı kalması için kırmızı kan hücreleri hayati önemdedir. Onlar oksijeni taşır, organlara hayat verir. Siyasal anlamda vatandaş da işte bu rolü üstlenir. Aktif vatandaşlık, sistemin nefes almasını sağlar. Ancak vatandaş pasifleştiğinde, bedenin kan akışı yavaşlar. Toplum, siyasal hipoksiye girer: Yani düşünce eksikliği, sorgulama kaybı ve katılım yetersizliği. İşte bu nedenle siyaset, sadece yönetim değil, aynı zamanda dolaşım sanatıdır.
Burada cinsiyet temelli farklar da dikkat çekicidir. Erkekler genellikle stratejik, güç merkezli bir yaklaşım sergilerken; kadınlar demokratik katılım ve toplumsal etkileşim üzerinden hareket eder. Tıpkı kanın farklı hücre tipleri gibi, bu iki yaklaşımın da toplumda bir arada bulunması gerekir. Kadınların siyasal dolaşıma katılımı, sistemin dengeye kavuşmasını sağlar. Erkeklerin gücü, kadınların duyarlılığıyla birleştiğinde sağlıklı bir siyasal hematoloji tablosu oluşur.
Sonuç: Toplumun Kan Değerlerini Ölçmek
Hematoloji kan değeri kaç olmalı? sorusu, aslında şu şekilde de okunabilir: Bir toplumun sağlıklı kalabilmesi için güç, ideoloji, kurumlar ve vatandaşlık nasıl bir dengede olmalı? Ne çok otorite, ne çok başıboşluk; ne saf ideoloji, ne de renksiz pragmatizm. Sağlıklı bir toplumun kanı, çeşitlilikle doludur ama akışı düzenlidir.
O halde soralım: Bugün toplumumuzun kan değerleri ideal aralıkta mı? Yoksa demokrasimizin hemoglobini düşmüş, oksijensiz bir siyasal beden mi haline geldik? Cevap, belki de damarlarımızda değil, sandıklarımızda saklıdır.